Corona virüsün (COVID-19)  hızla birçok ülkede görülmesi lojistik ve tedarik zincirinde kırılmalara yol açtı. İlk olarak Çin’de görülen ve dünya genelinde etkisini arttıran corona virüsü küresel ekonomiyi tehdit ediyor. Bir sağlık sorunu olmasının yanı sıra ekonomik krizin de tetikleyicisi olarak görülen virüs her alanda olumsuz etkiler gösteriyor.

Corona virüs salgını dolayısıyla gümrük kapıları ve limanlardaki aksamalar Avrupa ülkeleriyle birlikte daha geniş bir alana yayılırken hem üretici firmaları hem de lojistik şirketlerini zor durumda bırakıyor.  

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Yüksek İstişare Kurulu Üyesi ve Mersin Gümrüklü Antrepocular Derneği (MEGAD) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Açıkgöz, ülke olarak önceliğimizin bu salgın hastalıktan korunmanın yollarına odaklanmak olduğuna vurgu yaparak bu süreçte lojistik sektörünün tıkanmamasına ilişkin de çözümler üretilmesi gerektiğine işaret etti.

Mustafa Açıkgöz, salgın hastalığın yaşattığı sorunların lojistik sektörünü de çok ciddi sıkıntılara sürüklediğini ifade ederek ‘’Biz İran’ a yük taşıdığımız gibi İran üzerinden de Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan,  Afganistan gibi ülkelere de yük taşıyoruz. Şu anda bu yolla ilgili kanalımızı tamamen tıkadık. Türkiye geçmişte İran’la yaşadığı bazı problemlerde B planı, C planı oluşturmuştu. Doğal olarak biz taşımacılar ufakta olsa bu alternatifler yoları kullanıyoruz. Yeni yüklemeler bu yollardan gidiyor. Fakat alternatif yollar uzun ve maliyetli.’’ dedi.

‘’Biz devletin öncelikli sorunlarının farkındayız’’

Açıkgöz, devletin öncelikli sorunlarının farkında olduklarının da altını çizerek ‘’Ülkemizin güvenliğini düşünmek zorundayız ki devletimiz bunu yapıyor. Şu an dünyanın uğraştığı ve hepimizi tehdit eden çok ciddi bir salgın var iken ticari sorunlar öncelenemez. Biz devletimizin her şekilde yanındayız. Güvenliğimiz ve sağlığımız olmadan hiçbir şey olmaz. Ancak bunları korurken mevcut sorunları da çözmek zorundayız. Çünkü bizim sektörel olarak yaşadığımız sorunlar sadece taşımacıların meselesi değil.’’ şeklinde konuştu.

‘’Lojistik durdu mu üretim durur’’

Lojistik sektörünün dünya ticaretindeki önemine işaret eden Açıkgöz, ‘’Biz bu ülkenin ihracatını taşıyoruz, biz bu ülkenin üretimini taşıyoruz. Bizim durmamız demek üretimin durması demek. Üretimin durması demek, işsizlik demek. Tedarik zincirinin kırılması demek. Yani bizim durmamız beraberinde ticari daralma getirir. Bana göre devletimizin yapması gereken güvenlik tedbirlerimizi almakla birlikte ticari kanalların kapatılmamasıdır. Irak, örneğinde olduğu gibi. Irak ile istenilen performansta olamasakta ticareti durdurmadık. Bizim devletimiz güçlü bir devlet. Her krizde, depremde, her olayda başarılı bir şekilde süreci yönetmiştir. Bizde bu devletin çözüm eylemlerinin yanında her zaman yer aldık, almaya da devam edeceğiz. Ancak kanalları tamamen kapatmamak lazım. Örneğin; ihracatçının malını yükledik ama kapıdan geçiremedik. Geri dönüp malı getirdiğimizde ihracatçı diyecek ki ‘ben o malı nerede depolayacağım. Ürettim gönderdim. Bu malı getirirseniz benim depolama sistemim yok.’  Ve bu çok büyük bir sorun. Haklı olarak şu anda üretimler durmaya başladı. Üretimler durduğu zaman belli süre sonra işletmeler çalışanlarını çıkarmak zorunda kalacak.’’ dedi.

‘’UND süreci çok ciddi takip ediyor ve destek veriyor’’

Sektörün bu durumdan çok ciddi zarar gördüğünü belirten Açıkgöz; ‘’Yolda olan tırlarımız için devlet tedbir aldı ve onları ülkeye geri çağırdı. Bu sürede yüklü araçlar çaresiz yollarda sınırlarda bekliyor. Bu virüs olayından dolayı İran’la ticari ilişkilerimizdeki sıkıntılar gittikçe derinleşiyor. Çözüme yönelik hiçbir şey yok.  İran hastalıkla ilgili tedbir almakta çok geç kaldı ve hastalık kontrolsüz bir şekilde çok hızlı yayıldı. İran hükümeti keşke daha duyarlı olabilseydi iş bu noktaya gelmezdi. Hem kendileri bu kadar zarar görmezdi hem de çevre ülkelere bu kadar yansımamış olurdu ve ticarette durma noktasına gelmemiş olurdu. Sektörün gördüğü zarar kısa sürede de çözülecekmiş gibi değil. Salgın bugün bitmiş olsa bile normalleşmemiz çok zaman alacak. Bu sürede yüklü araçlar çaresiz yollarda sınırlarda bekliyor. Yollardaki araçları getirmek çok ciddi maliyet. İkili anlaşmalarımız var, iş belgelerimiz var. Birden bire bu değişiklikleri oturtmak kolay olmuyor. Bu sorunların rayına oturması ciddi zaman alacaktır. Ancak bu süreçte sektör çok zorlanacak. Örneğin; araç İran’a gitmiş, İran’dan Türkmen sınırına geçerken bu olay patlak vermiş. Türkmen kapıyı kapatmış. Araç dolu. Türkmen bırakmayınca bu aracın geri gelip buradan yeniden alternatif yollardan gitmesi gerekir. Aracı getirmek için yirmi gün uğraş verdik. UND süreci çok ciddi takip ediyor ve destek veriyor.’’ ifadelerini kullandı.

‘’Umutla devletten çözüm bekliyoruz’’

Açıkgöz şu şekilde devam etti: ‘’Formül üretmekte istekli olmak lazım. Sektöre yönelik çözümler noktasında kontrollü geçişler sağlanabilir, tampon bölgeler oluşturulabilir. Zaten sahra hastanelerimiz kuruldu, var. Tampon bölgelerden transferler sağlanabilir. Sınırlardan geri dönenler için karantina süreçleri işletilebilir. Sistem yavaşlasa da sektör tamamen durmamış olur. Ticaret kanallarını açık tutmak gerekiyor. Sınır komşularımız olan İran ve Irak ile ticari ilişkilerimizi yok etmemeliyiz. Bu konuda çözümler üretmeliyiz. Bütün sorunlarımıza bütüncül bakmak gerektiğine inanıyorum. Bugün ülkemizin tamamında üretilen bütün ürünlerin transferleri durduğu an üretimde durur. Bu insanları çaresizliğe sürükler. Hayat bir şekilde devam ediyor. Ülkemizde virüsün olduğu açıklandığı gün insanlar gıda ürünü stoklamaya koştular. Temel ihtiyaçlarını karşılama çabasına girdiler. Eğer insanlar temel ihtiyaçlarını karşılayamazlarsa daha büyük sorunlar yaşanır. O yüzden ticaret akışı tıkanmamalıdır. Dikkatli ve kontrollü, kuralara bağlayarak, tedbirlerimizi alarak ticaret akışını kesmememiz lazım çünkü insanlarımızın yaşamlarını devam ettirmeleri lazım.’’