Mersin Limanı'nda, her gün 25 metre yüksekliğe çıkarak gemilere yükleme ve boşaltma yapan 4 kadın vinç operatörü, tüm tepkilere karşın ortaya koydukları performansla erkeklere taş çıkartıyor. Biri, Türkiye limanlarındaki ilk kadın vinç operatörü iki çocuk sahibi bir babaanne, biri 4 aylık anne adayı olan 4 vinç operatörü, her işi yapabileceklerini kanıtlayarak, kadınlara ilham kaynağı oluyor.

Mersin Limanı'nda, kadınların bu meslekte önünü açan Zübeyde Pamuk ile birlikte 4 kadın vinç operatörü çalışıyor. Mersin'de bir sigorta şirketinde çalışırken, farklı bir meslek sahibi olmak ve kariyer yapmak amacıyla yola çıkan Zübeyde Pamuk, gittiği kursun ardından vinç operatörü olarak belgesini aldıktan sonra yaptığı iş başvurularında kapılar bir bir yüzüne kapansa da yılmadı. Uzun uğraşları sonucunda bir şirket ona el uzattı ve 4,5 yıl önce Mersin Limanı'nda vinç operatörü olarak çalışmaya başladı. Türkiye limanlarındaki ilk kadın vinç operatörü olarak tarihe geçen Zübeyde Pamuk, 6 ay sonra da daha önce birlikte çalıştığı Pınar Kılıç'ı yanına alarak, kadınlara bu mesleğin kapılarını açtı. Bugün Türkiye'deki diğer limanlarda da artık kadın vinç operatörleri boy gösterirken, Mersin Limanı'ndaki kadın sayısı 4'e yükseldi.

Her gün defalarca 25 metre yükseğe çıkarak vinç kullanıyorlar

İki yıl önce Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş. (MIP) bünyesine geçen vinç operatörleri Zübeyde Pamuk, Hüzün Kan, Pınar Kılıç ve Sena Varol, vardiya sistemiyle devam ettikleri işlerinde gece-gündüz demeden gemilere yükleme ve boşaltma yapıyor. Yerden yüksekliği 25 metre olan vince her gün defalarca çıkıp inen kadınlar, tüm yoruculuğuna karşın işlerini büyük bir hevesle ve çok severek yapıyor. Özellikle erkek çalışanlar ve şoförlerden gelen tepkilere aldırmadan görevlerini eksiksiz yerine getiren 4 kadın, kullandıkları vinci de içini ve camlarını her gün silerek pırıl pırıl hale getiriyor ve ayakkabılarını çıkararak içeriye giriyor. Vinci kullandıkları cam bölmenin yerden yüksekliği bakanları korkutsa da onlar için bir keyif.

Dört aylık hamile vinç operatörü

Kadın vinç operatörlerinden 3'ü, mesleğe başlama serüvenlerini, yaptıkları işi, tepkilerini ve duygularını gazetecilerle paylaştı. Anne adayı 38 yaşındaki Hüzün Kan, 4 yıl önce iş ararken teklif geldiğini ve değerlendirdiğini söyleyerek, “Şu anda 4 aylık hamileyim. makinelere çıkmıyorum ama gemilere yükleme ya da tahliye yapıyoruz. Sabah işe geliyoruz, makinemize çıkıyoruz. Ekip olarak çalışıyoruz. Mesai bitimine kadar makinemizde düzenli ve kontrollü bir şekilde işimize devam ediyoruz” dedi.

Hamilelik sürecinde firmasının kendisine çok yardımcı olduğunu belirterek, teşekkür eden Kan, “İşimi çok seviyorum. İlk başlarda gelirken tedirgin oluyor insan. Limanı uzaktan görmedik daha önce. Buradaki insanlar da yadırgadı tabi. Ondan sonra keyifli. Havada bir meslek bir defa. ‘Vinç operatörüyüm' diyorsun; ‘mesleğiniz ne', ‘vinç operatörüyüm'. Güzel, seviyorum işimi” diye konuştu.

“Eşim benimle gurur duyuyor”

Etrafındaki birçok kadının, ‘Biz de operatör olabilir miyiz? Biz de gelelim' dediklerini aktaran Kan, işe ilk başladığında tepkiler aldığını dile getirerek, “Başladıktan bir ay sonra yürürken düştüm ve kolum çatladı. ‘Bak biz sana demedik mi? Gitme işte, o erkek işi. Bak gittin bir ayda kolunu kırdın geldin' dediler. Ama hayır, yılmadım her şeye rağmen. İlk başta çok tepki oldu. O zamanki nişanlım, şimdiki eşim, ‘Yok gitme, gece de çalışacaksın, olmaz' diyordu ama şimdi benimle gurur duyuyor, söylerken bile, ‘Benim eşim vinç operatörü' diyor” ifadelerini kullandı.

Türkiye limanlarının ilk kadın vinç operatörü bir babaanne

Meslekte kadınlara öncülük eden vinç operatörü 44 yaşındaki Zübeyde Pamuk ise mesleğe 2014'te başladığını belirterek, serüvenini şöyle anlattı:

“Türkiye'nin ilk kadın vinç operatörüyüm. Yaş ilerledi, farklı bir meslekte kariyer yapmak istedim. Sonra Halk Eğitim Merkezi'nde eğitim verdiklerini öğrendim ve kursa gittim, belgelerimi aldım. Çok uğraştım, Türkiye'de vinç sektöründe girebileceğim bir iş bulmak için. Herkes sırt çevirdi. Eski patronum sağ olsun yardımcı oldu bana, aldı yetiştirdi, eğitti. 2017'de de toplu olarak MIP'e geçtik.”

“İki oğlum, bir gelinim ve bir torunum var” diyen Pamuk, vinç kullanmanın çok düzel bir duygu olduğunu ve keyif aldığını, çok büyük bir hevesle bu işe girdiğini ve hala da hevesle çalıştığını söyledi. Pamuk, “İşimden çok memnunum, şirketimi çok seviyorum, işimi çok seviyorum. Türkiye'deki bütün bayanlara da tavsiye ediyorum; çok güzel bir meslek. Bu meslekte, liman sektöründe Türkiye'de kadınların önünü ilk olarak ben açmış oldum. Şu anda farklı limanlarda da var çalışan arkadaşlar, farklı makinelerde” şeklinde konuştu.

“Git evinde hamurunu yoğur, çocuğunu doğur dediler”

İlk başladığında tepkiler olduğunu dile getiren Pamuk, şunları söyledi:

“‘Bir bayanın limanda ne işi var? Git evinde hamurunu yoğur, çocuğunu doğur' diyen arkadaşlar oldu. Ben de ‘Gereken her şeyi yaptım; artık ben torun sahibiyim. Uğraşmam gereken evde bir sorumluluğum yok. Ben burada kariyer yapmaya geldim' dedim ve karşılarında durdum. Kadınlar asla vazgeçmesinler, her zaman dirensinler. Mutlaka doğru yolu bulurlar. Bir de bol bol kitap okusunlar.”

“Erkekler çekemiyor bizi”

Bir sigorta şirketinde çalışırken, işten ayrılmak zorunda kaldığını anlatan 28 yaşındaki Pınar Kılıç da aynı şirkette daha önce birlikte mesai yaptığı Zübeyde Pamuk sayesinde vinç operatörü olduğunu dile getirdi. İşe girmeye karar verdiğinde herkesin ‘Bayandan vinç operatörü mü olur' diyerek kendisiyle dalga geçtiğini kaydeden Kılıç, “4 yıl oldu başlayalı. Şoförlerin verdiği tepkiler, bizim erkek elemanların verdiği tepkiler gibi bazı pürüzler oluyor ama ben işimi çok severek yapıyorum. Genelde sabit makinelerimiz yok, her makineye çıkma olasılığımız var. Ama her makine çalışıyorsa genelde sabit olarak bir makineye çıkarız. O makine çalışmadığı ve biz durduğumuz takdirde erkeklerin şu kıskançlığı var; ‘Onlar bayan, çalıştırmıyorsun' muhabbeti var. Halbuki öyle bir şey yok. Bütün makinelerde çalışıyoruz. Onlara ne yapılıyorsa aynısı bize de yapılıyor. Ama bunu hiçbir erkeğe anlatamıyoruz. Erkekler biraz çekemiyor bizi” dedi.

“Erkek arkadaşım, ‘vinç operatörüyüm' deyince benden ayrıldı”

“25 metre yükseklikteki vince ilk çıktığımda sadece duvara yapıştığımı hatırlıyorum. Kabinin köşesinde duruyorum, ‘Ne yaparsanız yapın, beni oraya götüremezsiniz' dedim” diyen Kılıç, zamanla korkularını aştığını ve şu anda taban camının üstünde oturduğunu anlattı.

Ayrıldığı nişanlısının işine tepki göstermediğini, ancak daha sonra tanıştığı erkek arkadaşının ilginç bir tepki verdiğini söyleyen Kılıç, “Nişanlımdan ayrıldıktan sonra biriyle tanıştım. ‘Vinç operatörüyüm' dediğimde bana gülüp dalga geçtiğimi zannedip benden ayrıldı. Ama ispatlayamadım bir şekilde, sadece resimlerim vardı gösterdim. ‘Benimle dalga geçiyorsun' dedi. İnandırdım ama artık ayrılıp gittiği için bu kez ben görüşmeme kararı aldım. Bayanlar ne olursa olsun, eğer istiyorsa her türlü şeyi başarabilir” diye konuştu.