Mimarlar Odası Mersin Şubesi, Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından oybirliği ile kabul edilen ve halen askıda olan 1/5000 ölçekli plan üzerinde yaptıkları incelemeleri değerlendirdi. 

Mimarlar Odası Mersin Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Sakar, düzenledikleri basın toplantısında plandaki düzenlemelerin genelini incelediklerini belirterek ‘’Sonuç olarak bu haliyle plan, koyduğu hedeflere uzak, vizyoner bir gelişim planı içermeyen, uygulanabilirliği ve sürdürülebilirliği sorgulanan, kentin yaşam kalitesini düşürecek ve trafiği artıracak yoğunluklar öneren, nüfus projeksiyonuyla uyumsuz miktarda imar alanları açan ve gündelik yaşamı otomobile bağımlı hale getiren bir plandır. Bu plan gerçekçi değildir ’’ dedi.

Sakar; ‘’Öncelikli olarak plan, Mersin’in geleceğine dair herhangi bir vizyon veya bir senaryo sunmamaktadır. Kentin gelişimine dair bütüncül bir yaklaşımı yoktur. Bazı olumlu yönleri olmakla birlikte kentin yaşam kalitesini yükseltmek yerine olumsuz yönde etkileyecek düzenlemeler içermektedir.’’ Şeklinde konuştu.  

Mimarlar Odası Mersin Şube Yönetim Kurulu olarak plan üzerinde yaptıkları incelemeler sonucunda tespit ettikleri olumlu ve olumsuz yönleri sıralayan Sakar, açıklamasına şöyle devam etti:
‘’Plandaki düzenlemelerin genelini ele alırsak, kent içinde yoğunluklar arttırılmakta, aşırı yoğunluk nedeniyle trafik sorunlarının artmasına zemin hazırlanmakta, kent çevresindeki doğal alanlar ve tarım alanları azaltılmakta, kent içinden geçen bazı dere kenarları yapılaşmaya açılmakta, yeterli yeşil alan sağlanmamakta, kaliteli ve yaşanabilir bir kent biçimi sunmamaktadır.

Plan raporunda 2035 yılında plan sınırları içerisinde toplam 1.545.000 kişinin yaşayacağı öngörülmektedir. Aynı alanda kentin mevcut nüfusu 930.000 kişidir. Planda öngörülen 1.545.000 kişilik nüfus tahmini gerçekçidir, ancak yoğunluk artışları ve eklenen konut alanları hesaplandığında 945.000 kişiye yetecek ek konut yapılması için alan açılmış veya yoğunluk artırılmıştır. Planda verilen yoğunluklar ve alan hesabı yapıldığında, plan kapsamındaki alanda 1.545.000 kişinin yaşayacağı öngörülmesine rağmen 1.875.000 kişilik, yani ihtiyaç fazlası konut alanı planlanmıştır. Bu da planın en büyük sorunudur ve kendi iç çelişkisidir. Örneğin Otoban, Otoban – Serbest Bölge bağlantısı, Otogar ve Şehir Hastanesi arasında kalan bölgede plan ile yapılaşmaya açılan tarım alanı, bilimsel verilerle desteklenen bir ihtiyaç olmamasına rağmen yok edilmektedir.

Kentin zaten yoğun olan kıyı kesiminde 650 kişi/hektar, yani 2.60 emsal yoğunluk öngörülmüştür. Bu nüfusun kentte yaratacağı trafik sorunu ve aşırı yapılaşma dikkate alınmamıştır. Özellikle “TİCK” lejandı ile karma kullanım öngörülen bölgelerde 650 kişi/hektar yoğunluk kararına ihtiyaç yoktur. Bu haliyle aşırı yoğun bir kentsel çevre oluşma riski bulunmaktadır. Planın yoğunluk kararlarının düzeltilmesi, azaltılması önerilmektedir.

Kentin iş merkezi mevcut merkez dışında, Pozcu bölgesinde öngörülmüştür. Pozcu’daki ulaşım altyapısının oluşacak ek taşıt yoğunluğunu kaldıramayacağı aşikârdır. Kentte trafik sorunları artacak, yaşam kalitesi düşecektir. 

1996 tarihli planda yeşil alan olarak görünen bazı alanlar askıdaki planda yapılaşmaya açılmıştır. Örneğin Yenişehir’de Müftü Deresi vadisinin batı yakasında yer alan bazı tarım alanları ve yeşil alanlar ile Toroslar İlçesi kuzeyindeki tarım alanları yapılaşmaya açılmıştır. Bununla birlikte, Çavuşlu ve Çiftlikköy dereleri gibi bazı dere yataklarının açılarak yeşil koridora çevrilmesi, Mezitli Deresinin yeşil koridorunun genişletilmesi olumlu kararlardır. Ancak bu tür alanlarda yeşile dönüşümün nasıl uygulanacağı, hak sahiplerinin mağdur edilmemesi ve hak kayıplarının önlenmesi için hangi yöntemlerin izleneceği soru işaretidir. 

Tarihi kent merkezine yönelik plan kararı getirilmediğinden plan bütünlüğü sağlanamamaktadır. Koruma İmar Planı ve Özel Proje alanları her ne kadar ayrı çalışmalar içerse de kentin bütününe yönelik nazım planda bu alanlara yönelik kullanım kararları olmalı ve bu bölgeler plana dahil edilmelidir. Aksi durumda ticaret alanı, nüfus, kamu tesisleri ve ulaşım sistemine yönelik sağlıklı bir hesaplama yapılamamakta, plan eksik kalmaktadır. 

Diğer yandan plan üretilirken mevcut yapılaşmanın dikkate alınması planın uygulanabilirliği açısından önem taşımaktadır. Pek çok noktada yakın dönemde inşa edilmiş yüksek katlı yapıların bulunduğu alanlar, turizm alanı, yeşil alan, kamu tesisi veya yol kullanımlarına ayrılmıştır. Bu durumda planın uygulanması olanaksızlaşmaktadır. Turizm için gerçekçi yatırım alanlarının belirlenmesi, kamu tesislerinin ise yapılaşmamış veya fiziki ömrünü tamamlamış ve dönüşümü mümkün olan bölgelerde düzenlenmesi planın uygulanabilirliğini olanaklı hale getirecektir.

Planda Kışla Alanının tarihi ve doğal özelliğinin korunması, Balıkçı Barınağı ile Hilton Oteli arasında kalan kıyı şeridinin yeşil alan olarak düzenlenmesi ve Tevfik Sırrı Gür Stadı’nın meydan olarak planlanması olumlu kararlardır, kent için yararlı olacaktır. 

Planda, kamu tesisine ayrılmış olan ancak şahıs mülkiyetinde olan parsellerin ilgili kuruma bedelsiz terk edilmesi karşılığında kullanılacak olan parsele ek inşaat hakkı verilmesi, yani yoğunluğun artırılması olanaklı kılınmıştır. Benzer şekilde, planda 48 yerde “Özel Proje Alanı” olarak işaretlenen alanlarda yoğunluk değerlerinin artırılabileceği belirtilmektedir. Planda bilimsel verilere bağlı olarak belirlendiği varsayılan yoğunluk değerlerinin kişisel kararlarla artırılmasının önünün açılması planlama esaslarına aykırıdır. Bu tür “yükleme” işlemleri daha önce mahkemelerce iptal edilmiştir. Planın hukuka aykırı bir uygulama önermesi planın iptali için bir gerekçedir. 

Planda yer alan 4. Çevre Yolu önerisi ve Serbest Bölge-Otoban bağlantısının Şehir Hastanesi’ne bağlanması önerisi olumludur. Ancak Davultepe bölgesinde yeni otoban bağlantısı önerilmesi gereksiz ve otoban standartlarına aykırıdır. Davultepe bölgesinde önerilen organize tarım bölgesi kullanımı çevresel sorunlar yaratacaktır. Bu bölgenin tarımsal niteliğini korumak daha uygun bir karar olacaktır. 
Planın ulaşım kurgusunda tespit ettiğimiz en büyük sorun, kentin anayollarının hemen her kavşağına katlı kavşak önerilmiş olmasıdır. Planda 57 adet yeni katlı kavşak önerildiğini şaşkınlıkla görmekteyiz. Bir katlı kavşağın maliyetinin ortalama 20 milyon TL olduğu göz önüne alındığında, 57 katlı kavşak için 1 milyar 140 Milyon TL’lik inşaat maliyeti kamuya mal edilecektir. Gelişmiş ülkelerde kent merkezlerinde yok denecek kadar az uygulanan, çevresinde kamusal alan kullanımına izin vermeyen, yaya trafiğini kesintiye uğratan ve sadece otomobile yönelik anlayışın ürünü olan katlı kavşaklardan kentimizin her kavşağına inşa edilecek olması son derece hatalı bir karardır. Aynı inşaat maliyeti ile yüzeyden giden hafif raylı sistemin 34 km’lik kısmının maliyeti karşılanabilir. Kentin ulaşım ana planında öngörülen hafif raylı sistemin güzergâhları 1/5000 ölçekli plana maalesef işlenmemiştir. 

Sonuç olarak bu haliyle plan, koyduğu hedeflere uzak, vizyoner bir gelişim planı içermeyen, uygulanabilirliği ve sürdürülebilirliği sorgulanan, kentin yaşam kalitesini düşürecek ve trafiği artıracak yoğunluklar öneren, nüfus projeksiyonuyla uyumsuz miktarda imar alanları açan ve gündelik yaşamı otomobile bağımlı hale getiren bir plandır.’’