Osmanlı döneminde mübadeleyle Girit Adasından Mersin'e gelerek Melemez (İhsaniye) Köyüne yerleştirilen Türkler, yanlarında getirdikleri ekşi maya ile geleneksel yöntemlerle hazırlayıp taş fırında pişirdikleri ekmeği, Akdeniz Belediyesinin de desteğiyle ülke geneline pazarlamaya hazırlanıyor. 7 saatte tüketime hazır hale gelen ekmek için köye 5 adet özel taş fırın yaptıran Akdeniz Belediye Başkanı Mustafa Gültak, Girit Türklerinin geleneklerini yaşatarak geleceğe aktaracaklarını söyledi.

Akdeniz ilçesine bağlı İhsaniye Mahallesi, Girit Türklerinin 1902 yılında Sultan Abdülhamit'in yerleşim alanı ve evler yaptırmasının ardından yerleştirildikleri eski ve çok özel bir köy. Yasayla mahalle statüsüne geçen İhsaniye-Melemez Köyünde hala yoğun olarak Girit'ten mübadeleyle gelen Girit Türkleri yaşıyor. Geleneklerini ve kültürlerini yaşatmaya devam eden halk, son yıllarda yaptıkları girişimler, düzenlenen festivaller ve kendilerine özgü doğal mutfaklarıyla Türkiye genelinde de giderek tanınır hale geliyorlar. Köy halkının şimdiki hedefi ise geleneksel ekşi mayalı, besin değeri yüksek taş fırın ekmeklerini, Akdeniz Belediyesinin de destekleriyle tüm Türkiye'ye yedirmek.

Başkan Gültak, taş fırında ekmek pişirdi

Turizmde cazibe merkezi olma yolunda emin adımlarla ilerleyen köyün tanıtımında önemli bir yer tutan bu özel ekmek için harekete geçen Akdeniz Belediye Başkanı Muhammet Mustafa Gültak, ortak alanlara 5 adet özel fırın yaptırarak Giritli kadınların kullanımına açtı. Giritli Türklerin mutfağına has doğal üretim ürünlerin pazarlanması için kurulan kadın kooperatifi Akdeniz Renkli Eller Kooperatifine de büyük destek veren Başkan Gültak, eşi Behiye Gültak ile birlikte İhsaniye Mahallesini ziyaret ederek, taş fırında ekmek pişirdi.

“Kültürün geleceğe aktarılmasını sağladık”

Gültak, burada gazetecilere yaptığı açıklamada, köyün ve geleneklerinin tanıtılması için çaba harcadıklarını söyledi. Gültak, “Yaklaşık 100 yıl önce Girit Adasından getirdikleri ekşi mayayı, kültürünü, örfünü devam ettiriyorlar. Ekmek çok lezzetli ve güzel. Piyasada 10 liraya, 5 liraya satılan ekmek çeşitleri bunlar. Mahallemizde böyle bir gelenek var fakat doğru dürüst fırınları yoktu. Fırına ihtiyaçları olduğunu söylediler. Hızlı bir şekilde 5 tane fırın yaptık. Maya özel olduğu gibi pişirme tekniği ve fırının iç dizaynı da özel. Ateş yakılıyor, içeride çok az bir ateş kalıyor, ekmek yavaş yavaş pişiyor. Böyle özel bir fırın. Şimdi köy kadınları bu fırınlarda bol bol ekmek pişiriyor. Hem muhtarımız hem kurulan kooperatif bu ekmeklerin satışını gerçekleştiriyor. İki şeyi başarmış olduk; hem kültürün ve örfün gençlere ve geleceğe aktarılmasını sağladık hem de köydeki kadınlarımıza katma değer sağlıyoruz” dedi.

100 yıllık bu kültürün unutulmaması için çalıştıklarını vurgulayan Gültak, “Bu ekmek şu an kadınlarımıza ciddi bir katkı sağlıyor. Fırın sayısını artıracağız. Ekmeğin hazır hale gelmesi yaklaşık 6-7 saat sürüyor. Ben de alıyorum eve, buzdolabında sakladığınızda çok rahatlıkla 15-20 gün dilimleyerek yiyebilirsiniz, lezzetli bir ekmek” ifadelerini kullandı.

“Köyün Türkiye'de tanınmasını sağladık, sağlamaya da devam edeceğiz”

Ayrıca köyün tüm kahvaltı ve zeytinyağı ürünleri ile yemeklerinin de özel olduğunu belirten Gültak, “Burada üretilen bütün ürünler doğal. Kadınlarımız turşudan reçele kadar birçok ürünü doğal ortamda kendileri yapıyor. Bölgemizde zeytinyağı sıkma fabrikaları var; zeytincilik de burada önemli. Ayrıca sıcak ve soğuk şarap da yapıyorlar. Biz istiyoruz ki, bu kültür unutulmadığı gibi bu bölgede insanlarımıza katkı olsun. Köyü iyi tanıtarak bölgemizde agro turizme de bir fayda sağladığımıza inanıyorum, çünkü bu çalışmalardan sonra köye çok fazla gelen oldu. Köye önemli youtuberleri getirip köyün Türkiye'de tanınmasını sağladık, sağlamaya da devam ediyoruz. Köye girdiğinizde mavi-beyaz boyalı evleri görürsünüz. Mart ayından itibaren de köydeki hemen hemen tüm evleri mavi-beyaza boyayarak farklı bir ambiyans oluşturacağız ve köydeki insanlarımızın tarımla birlikte bu işler üzerinden de geçimlerini ve artı para kazanmalarını sağlamış olacağız” diye konuştu.

“Ekmek 7 saatte hazır hale geliyor”

Akdeniz Renkli Eller Kooperatifi Üyesi Medine Yalçın da ekmeğin özelliklerine ilişkin bilgi verdi. Ekşi maya ile yapılması ve hazırlanmasıyla pişirmesinin çok uzun sürmesinin, ekmeğin en önemli özelliği olduğunu vurgulayan Yalçın, “Bu ekmeğin özelliği 100 yıllık ekşi maya. Girit usulü ekşi maya olduğu için sabah saat 03.00'te kalkıp hamurunu yoğuruyoruz. İki saat yoğurma, iki saat yatakta bekliyor, dinleniyor. Yaklaşık 45 dakikada fırınımızı yakıyoruz ve 1,5-2 saat da fırınımızda kalıyor. Yani 6-7 saatlik sürede taş fırında doğal ekşi mayalı, katkısız buğday unuyla ekmek yapıyoruz. Başkanımız sayesinde fırınlarımız yapıldı. Biz kadınlar da elimizden geldiği kadar insanlara kültürümüzü tanıtmaya çalışıyoruz. Satışlara daha yeni başladık ama bundan sonra hızla artacak ve umuyorum yarın yetiştiremeyeceğiz. Herkesi Giritli İhsaniye-Melemez Köyüne bekliyoruz” şeklinde konuştu.

İhsaniye Mahallesi Muhtarı Yücel Şen ise yaklaşık 1 kilo 800 gram olan bu özel ekmeğe hak ettiği değeri kazandırmak için markalaşma çalışmalarının devam ettiğini söyledi. Ekmeğe aşırı talep olduğunu ifade eden Muhtar Şen, şu an için Mersin ve Adana'da birçok yere gönderdikleri bilgisini verdi.