Mersin Ticaret Borsası (MTB) Başkanı Abdullah Özdemir, Türkiye ile Rusya arasında yaşanan kriz nedeniyle narenciye sektörünün yüzde 57 kayıp yaşadığına dikkat çekerek, krizin sona erdiğini ancak geçen 10 aylık sürede yaşanan sıkıntılardan herkesin ders çıkarması gerektiğini kaydetti.

MTB Başkanı Özdemir, yazılı bir açıklama yaparak, Rusya krizinin narenciye sektörü başta olmak üzere yaş meyve-sebze ihracatına yansımaları ve krizin sona ermesiyle başlayan yeni dönemi değerlendirdi. Türkiye’nin 2015 yılında 2,1 milyar dolarlık yaş meyve-sebze ihracatı gerçekleştirdiğini anımsatan Özdemir, “Rusya sahip olduğu yüzde 40’lık pay ile en önemli pazarımızdı. Ayrıca, yaş meyve-sebze ihracatımızın yüzde 58’ini oluşturan narenciye ve domates, Rusya’ya pazarladığımız en önemli ürünler oldu. Uçak düşürme krizinin ardından 1 Ocak 2016’dan itibaren domates, salatalık, portakal, mandalina, nektarin, elma, armut, kayısı, şeftali, erik, üzüm, çilek, kuru soğan, renkli lahana, brokoli, tuz, karanfil, tavuk ve hindi etinin Türkiye’den Rusya’ya ihracatı yasaklandı. Kısıtlamalar sonucunda bu yılın ilk 9 aylık döneminde Rusya’ya gerçekleştirdiğimiz ihracat yüzde 80 oranında düşerek, 545 milyon dolardan 110 milyon dolara geriledi” dedi.

“Krizden ders çıkarmalıyız”

Kriz öncesi dönemde 2015 yılı itibariyle 3,9 milyon ton olan narenciye üretiminin yüzde 40’lık bölümünün ihracata gittiğini belirten Özdemir, Rusya’nın mandalinada yüzde 46, portakalda yüzde 31, limon ve greyfurtta yüzde 25’lik pay ile Türkiye’nin narenciyede en önemli pazar olduğunu ve ihracatın üçte birlik bölümünü tek başına karşıladığını vurguladı. Rusya kriziyle Türk yaş meyve ve sebze ihracatına getirilen kısıtlamalar nedeniyle narenciye sektörünün oldukça sıkıntılı bir süreç yaşadığına işaret eden Özdemir, “Bu zaman zarfında Rusya’ya olan narenciye ihracatımız 174 bin tondan 74 bin tona düşerek yüzde 57 oranında azaldı. İki ülke arasındaki gerginlik yasak getirilmeyen ürünlere de yansıdı. Rusya’ya gerçekleştirdiğimiz limon ihracatı yüzde 32 oranında düştü” ifadelerini kullandı.

Hükümetin zamanında aldığı önlemler sayesinde bu zorlu süreci en az zararla atlattıklarını dile getiren Özdemir, ihracatçıların, Rusya ile kaybettikleri pazar payını yeni pazar arayışları neticesinde telafi ettiklerinin altını çizdi. Ukrayna, Suudi Arabistan, Romanya, Sırbistan ve Polonya’nın bu süreçte narenciye sektörü açısından yeni pazarlar olarak öne çıktığını kaydeden Özdemir, şöyle devam etti: “Geride bıraktığımız bu 10 aylık dönemden hepimizin önemli dersler çıkarması gerekiyor. Birincisi, tarımsal ihracatta tek bir pazara bağımlı olmanın risklerini gördük. Bu kapsamda yarattığımız pazar çeşitliliğini önümüzdeki dönemde korumamız ve mümkünse yeni pazarlara ulaşmamız gerektiği kanaatindeyim. Ayrıca, ülkemizde üretilen hiçbir tarımsal ürün narenciyede olduğu kadar ihracata bağımlı değildir. Bu nedenle narenciye ihracatında yaşanacak olumsuzluklar sektöre büyük zarar vermektedir. Geleceğe yönelik destekleme politikalarında özellikle endüstriyel talebe cevap verebilecek tedbirlere ağırlık verilmesi gerektiğini düşünüyorum.”

“Diğer ürünler için de yasakların kaldırılmasını bekliyoruz”

Rusya’nın 11 Ekim 2016’da imzaladığı kararname ile portakal, mandalina, kayısı, şeftali ve erik ithalatına getirilen kısıtlamaları kaldırdığını anımsatan Özdemir, “Hükümetimize bu konudaki yoğun çabaları için teşekkür ediyorum. Diğer ürünler için ise yasaklar devam ediyor. Bu ürünlerin ihracatında Rusya önemli yer tutuyor. Örneğin geride bıraktığımız yılda ülkemizin gerçekleştirdiği domates ihracatının yüzde 62’si, salatalık ihracatının yüzde 55’i ve yaş üzüm ihracatının yüzde 69’u Rusya’ya gitti. Bu ürünlere yönelik yaptırımların da en kısa zamanda kaldırılarak sektörümüze verdiği tahribatın sona ermesini diliyorum. Narenciye sektöründe yeni ihracat sezonunun ilimiz ve ülkemiz ihracatçıları için hayırlı, uğurlu ve bereketli geçmesini temenni ediyorum” diye konuştu.