AKROMFED Başkanı ve Türkiye Roman Hakları Forumu Başkanı Ali Daylam, geçtiğimiz yıl Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Belgesinin 2016-2018 yıllarını kapsayan eylem planının sonuçlarını sabırla ve umutla beklediklerini söyledi.

Daylam, "Biz üretmek istiyoruz. Bu toplumu üretken hale getirmek gerekiyor. Bu da zor bir şey değil" dedi.

Akdeniz Roman Dernekleri Federasyonu’nun (AKROMFED) ’Anlatsam Roman Olur’ projesinin kapanış toplantısı sempozyumla yapıldı. ‘Romanların İş Gücü Piyasasına Entegrasyonu’ başlığıyla bir otelde gerçekleştirilen sempozyuma, Türkiye’den ve Avrupa ülkelerinden Roman temsilciler ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Temsilcisi, Anlatsam Roman Olur Projesi’nin Tematik İzleme Uzmanı Özlem Özmen ve davetliler katıldı.

"Ortada bir sorun var ve bu sorun tüm siyasi algıların üzerinde bir devlet sorunudur"

Sempozyumun açılış konuşmasını yapan AKROMFED Başkanı ve Türkiye Roman Hakları Forumu Başkanı Daylam, sözlerine ‘Romanların yaşamı, gerçekten de anlatılsa roman olur’ vurgusuyla başladı. Proje çerçevesinde Mersin’de gerçekleştirdiklerini çalışmaları anlatan Daylam, Mersin Üniversitesi ile kentte yaptıkları bir saha çalışmasının sonuçlarından ilginç veriler çıktığını belirtti. Daylam, çalışmada, Mersin’deki işsiz Roman sayısının yüzde 96,5, ilkokuldan terk oranının yüzde 33, 50 yaş üstü okuma-yazma bilmeyen Roman nüfusunun yüzde 66, evli olmayan Roman oranının yüzde 65, lise mezunu Roman nüfusunun yüzde 4, üniversite mezununun binde 4 olarak çıktığı bilgisini verdi.

Avrupa delegasyonu ile Türkiye’de Romanların yoğun olarak yaşadıkları 15 ilde yaptıkları bir diğer çalışmada ve 5 bakanlığın yürüttüğü projede de benzer sonuçlar çıktığını ifade eden Daylam, "Ortada bir sorun var ve bu sorun tüm siyasi algıların üzerinde bir devlet sorunudur. Romanların iş gücü piyasasına tutunmaları, eğitim süreci, barınma gerçekten ciddi birer sorun. Devletin elinde bugüne kadar ciddi bir veri yoktu. Biz de bu projelerle kendi bölgemizdeki üniversitelerle çalışmalar yaparak bir takım veriler ortaya koyuyoruz ki, bunlar algılansın" diye konuştu.

AKROMFED olarak Mersin’de yaptıkları çalışmalara da değinen Daylam, ilk Roman radyosunu kurduklarını, birçok paydaşla birlikte 300’ün üzerinde Roman öğrenciye eğitim verdiklerini ve binlerce yıllık Roman kültürü ve tarihine ilişkin bilimsel verileri barındıran bir merkez oluşturduklarını anlattı.

"Strateji Belgesi’nin sonuçlarını umutla ve sabırla bekliyoruz"

Roman iş gücünün piyasaya entegrasyonunun hem yerel yönetimler hem hükümet politikaları hem de iş adamlarıyla çözülecek konular olduğunu vurgulayan Daylam, "Ama tabi burada niyet varsa. Şimdi Çalışma Bakanlığımızın başında olduğu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının genel sekreterliğini yaptığı 5 bakanlıkta bir takım veriler çıktı ve geçen yıl Nisan ayında da bizim hasretle beklediğimiz Strateji Belgesi açıklandı. Avrupa’da artık sonuçlarının alındığı ve bununla ilgili politikalar ürettiği Romanlara Yönelik Strateji Belgesi’nin nasıl hayata geçeceğini umutla ve sabırla bekliyoruz. Roman STK’larla birlikte bu süreci takip edeceğiz. Çünkü sonuçta bu kadar eğitimsiz, barınma ile ilgili büyük problemler yaşayan bu toplumun gençlerinin artık eğitimli gençler haline gelmelerini istiyoruz. Eğitimsiz gençler maalesef madde bağımlısı oluyor, kötü alışkanlıklar ediniyor. Biz üretmek istiyoruz. Bu toplumu üretken hale getirmek gerekiyor. Bunlar zor şeyler değil. Yerel yönetimler, hükümetin organları ve kamu kurumları ile yapılacak çalışmalarla Romanların en azından ara eleman noktasında ülkeye katkısı olabilir. Ayrıca, gençlerimizin daha nitelikli eğitim almalarıyla kamu kurumlarında, siyasi arenada da şans bulmaları çok önemli. Roman toplumunun kendi kültürünü yaşayabileceği, en azından kamu kurumlarıyla işbirliği çerçevesinde güzel sonuçlar elde edebileceği umudunu taşıyoruz" ifadelerini kullandı.

"Roman kardeşlerimiz halen geldikleri noktada duruyorlar"

AKROMFED Onursal Başkanı Bedrettin Gündeş ise bin 100 yıl önce Hindistan’ın kuzeyinden çıkıp önce Avrupa’ya sonra Türkiye’ye gelen Romanların, bugün halen geldikleri noktada durduklarını ifade ederek, şöyle devam etti:

"Son 10 yıldır farklı illerde federasyon başkanlarını, kendilerine çeki düzen vermek, yaşadıkları ülkenin parçası olarak bir yurttaş olabilmek için çaba harcıyorlar. Mersin de bu konuda epeyce mesafe kat etti. Romanlar artık Hindistan’dan, Karaçi’den çıkıp bütün dünyaya yayılan ama bütün dünyayı da kendi vatanı olarak gören, yaşadıkları toplumda da o toplumun özgür, çalışkan, üreten bireyi olmak isteyen insanlar olarak görmek istiyorlar kendilerini. Bu çerçevede büyük bir çaba var. Bu konuda Avrupa Birliği ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımızın verdiği destekler de çok önemli."

"46 projeyle Roman vatandaşların istihdamına yönelik yaklaşık 5 milyon 300 bin avro hibe desteği sağlandı"

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Temsilcisi, Anlatsam Roman Olur Projesi’nin Tematik İzleme Uzmanı Özlem Özmen de Bakanlık olarak Romanlara dönük yapılan çalışmalarla ilgili bilgi vererek, Romanların da dahil olduğu dezavantajlı grupların istihdamına yönelik çok sayıda proje geliştirdiklerini belirtti. Özmen, şunları söyledi:

"Anlatsam Roman Olur Projesi’nin de kapsamında bulunduğu AB ve Türkiye tarafından finansa edilen Dezavantajlı Kişilerin Sosyal Entegrasyonuyla İstihdam Edilebilirliklerinin Geliştirilmesi Operasyonu, Çalışma Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülmekte ve bu ay sonunda tamamlanacak. Biz bu operasyonla dezavantajlı kişilerin iş gücü piyasasına entegrasyonlarının sağlanmasını ve iş gücü piyasasındaki her türlü ayrımcılık biçimleriyle mücadele edilmesini hedefledik. Bu amaçla da 48 ilde toplam 137 projeye yaklaşık 23 milyon avro tutarında hibe desteği sağladık. Bu projelerin 46 tanesi sadece Roman vatandaşların istihdamına, sosyal içermesine yönelik gerçekleşti ve Roman vatandaşların istihdamı için yaklaşık 5 milyon 300 bin avro tutarında bir hibe desteği sağlanmış oldu."

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının koordinasyonunu sağladığı Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Belgesinin 2016-2018 yıllarını kapsayan eylem planının, geçtiğimiz yıl Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiğini anımsatan Özmen, "Eylem planının istihdama ilişkin faaliyetleri Bakanlığımızca yürütülmekte olup, eylem planında çocuk işçilerin önlenmesine, Roman vatandaşlara yönelik iş piyasası analizlerine ve istihdam araştırmalarının yapılmasına, girişimcilik konusunda Roman vatandaşların bilgilendirilmesine ilişkin faaliyetler bulunmaktadır. Bu kapsamda da özellikle ilgili kurumumuz olan İŞKUR ile birlikte çalışmalarımızı yürütmeye devam ediyoruz" dedi.